Het konijn behoort tot de orde der Lagomorpha (=haasachtigen) en niet, zoals veel mensen denken, tot de knaagdieren. Het verschil zit hem in de stifttandjes die achter de boven snijtanden van het konijn staan (zie afbeelding). Knaagdieren hebben deze stifttanden niet.
Konijnen zijn meestal altijd vriendelijke dieren, ook voor kinderen, maar sommige konijnen kunnen bijterig of krabberig zijn. Meestal begint dit als het konijn geslachtsrijp wordt (rond de 3-4 maanden), het konijntje dat daarvoor schattig en lief was is dan dominant geworden en niet meer zo lief!
Verder is een konijn territoriaal: het zal zijn hok zal verdedigen als je hem daaruit probeert op te pakken
Dit is nodig omdat niet alle voedingsstoffen en energie bij de eerste darmpassage uit het voer gehaald kunnen worden. Grote onverteerbare delen worden onmiddellijk uitgepoept. Dit zijn de gewone droge harde keutels. De overige kleinere deeltjes worden eerst achtergehouden en bewerkt in de blinde darm: het caecum. Deze keutels worden in groepjes uitgescheiden en rechtstreeks uit de anus opgegeten door het konijn. Bij de tweede passage door de darmen worden alle stoffen die nodig zijn uit deze keutel gehaald.
Als het goed is zie je deze keutels niet. Ze worden gelijk opgegeten.Indien het konijn teveel konijnenvoer (korrels) krijgt, krijgt het dermate veel energie binnen dat het zijn eigen poep niet meer zal opeten! De caecumkeutels zitten dan aan de kont geplakt en er wordt ten onrechte gedacht aan een probleem met de ontlasting terwijl het een voedingsprobleem is.
Lees bij het hoofdstuk voeding over de juiste hoeveelheid en het goede soort voer.
Omdat een konijn veel beweging nodig heeft is het verstandig om een ruime kooi of een ruim hok te nemen. Of bij een kleiner hok de mogelijkheid te geven om ook het hok uit te kunnen door middel van een buitenren of dat ze de kamer in kunnen lopen (dit is belangrijk om vechten te voorkomen).
Als u het konijn buiten houdt dan is een buitenhok met een ren het leukste voor het konijn zodat het 'vrij' kan rondlopen.
Let er hierbij op dat katten en honden niet in de ren kunnen komen en dat het konijn zich niet uitgraaft.
Konijnen zijn van nature zindelijke dieren waarbij ze in de kooi meestal een hoekje uitkiezen om hun behoefte te doen. Hierdoor kan een konijn geleerd worden om op de kattenbak te plassen als het vrij in huis rondloopt. Vaak belonen met iets lekkers helpt hierbij.
Een konijn is een gezelschapsdier en is gewend om in groepen te leven. Dit betekent dat het niet graag alleen is. Als u niet veel thuis bent is het dus gezelliger voor het konijn om 2 konijnen bij elkaar te houden.
Een mannetje en vrouwtje samen is de beste keus!
Konijnen kunnen goed samen gehuisvest worden maar door seksueel gedrag van konijnen onderling kan onrust ontstaan. Ook is er het gevaar dat je ongewenste nakomelingen kunt krijgen!
Een konijn kan ook samen met een cavia gehouden worden, maar het is beter om twee konijnen bij elkaar te zetten. Denk er ook aan dat een konijn ander voer nodig heeft dan een cavia.
Konijnen kunnen leren wat ze wel en niet mogen. Doe dit via belonen met iets lekkers en niet via slaan. Herrie maken of een klopsignaal geven op de grond kan helpen om uw konijn iets af te leren.
Konijnen verzorgen hun eigen vacht door zich dagelijks te wassen. Er kunnen dan veel haren in de maag en darmen terecht komen waardoor problemen kunnen ontstaan. Voorkom dit door het konijn dagelijks te kammen, vooral de langharige konijnen.
Er zijn 2 veel voorkomende virusinfecties bij het konijn: Myxomatose en VHS (=RHD). Deze virusziektes hebben helaas bijna altijd een dodelijke afloop. Er is geen goed werkende therapie, daarom is voorkomen door een vaccinatie zo belangrijk!
Myxomatose wordt veroorzaakt door een virus (Myxomavirus, een virus behorend tot de pokkenvirussen). Myxomatose wordt met name verspreid door stekende insecten zoals vlooien, muggen en vliegen. Ook is besmetting via direct contact met besmette dieren of materialen mogelijk.
Symptomen
De tijd tussen besmetting en de eerste symptomen (=incubatietijd) is enkele dagen tot 2 weken. De ziekte kenmerkt zich door zwelling van de oogleden, mond en anus.
Doordat de oogleden erg gezwollen raken kan het konijn niet meer zien en wordt als het ware blind. Wilde konijnen vormen zo een gemakkelijke prooi voor roofdieren.
Er ontstaan knobbels in de huid (myxomen). Voornamelijk op de oren, rond de mond en op de rug.
Na enkele dagen ontstaat er een longontsteking waaraan het konijn zal overlijden. Myxomatose is net als VHS (het Viraal Haemoragisch Syndroom) een dodelijke aandoening: na besmetting zal het dier meestal sterven. In het wild zal maar 5-10% van de besmette konijnen de ziekte overleven. Bij tamme konijnen die goed behandeld worden ligt dit percentage iets hoger.
Hoe kun je de ziekte voorkomen
Het Viraal Haemorrhagisch Syndroom (=VHS), wordt ook wel Rabbit Haemorrhagic Disease (RHD) genoemd.
VHS is een zeer besmettelijke en vaak dodelijke ziekte die veroorzaakt wordt door een calicivirus.
De ziekte verspreidt zich via direct contact tussen konijnen, maar ook via mest, insecten (zoals vliegen) en besmet materiaal (zoals kooien en drinkflesjes). Let op: ook vers geplukt gras kan besmet zijn, zeker op plaatsen waar wilde konijnen komen. Realiseer je dat je ook via schoenzolen het virus kan overdragen.
Symptomen
Na een incubatietijd van 1-3 dagen kunnen de eerste symptomen optreden. Het konijn wordt depressief, eet niet meer, raakt benauwd, krijgt koorts, schreeuwt en tandenknarst. In het laatste stadium van de ziekte zie je vaak schuimige bloederige neusuitvloeiing.
Meestal sterft het konijn snel aan bloedingen in het lichaam. Deze bloedingen treden met name op in de darmen.
Het zijn deze bloeding waaraan de ziekte zijn naam heeft te danken: hemorrhagisch betekent bloed.
De ziekte gaat echter niet altijd gepaard met bloedingen. Er is ook een vorm waarbij het konijn plots dood neervalt zonder eerst andere symptomen te hebben vertoond
Hoe kunt u uw konijn beschermen tegen VHS
De juiste hoeveelheid konijnenvoer is van levensbelang voor je konijn!
Een diëet voor het konijn moet aan de volgende voorwaarden voldoen:
Onbeperkt hooi van goede kwaliteit.
Konijnen hebben een grote blinde darm waarin ze veel voedsel kunnen opslaan. Hierdoor kan een konijn veel ruwvoer verwerken (= bijvoorbeeld hooi en gras).
Geef je konijn onbeperkt hooi oftewel ad lib => het konijn mag zoveel hooi krijgen als dat het wil of kan eten. Eet het konijn veel biks dan zal het te weinig hooi eten en daardoor kan het snel last krijgen van zijn darmen.
Ruwvoer bevat vezels en deze zijn van belang voor een goede darmwerking. Krijgt een konijn onvoldoende ruwvoer dan zal het problemen krijgen met zijn darmstelsel. De darm kan stil gaan liggen en er ontstaat een paralytische ileus.
Geef korrels in plaats van gemengde granen.
Geef liever geen gemengde granen omdat het konijn dan selectief gaat eten. Het eet alleen de lekkere dingen op en niet de biks die het nodig heeft en krijgt daardoor niet alle voedingsstoffen binnen. Vooral calcium is hierbij van belang. Een tekort aan calcium geeft tand en kiesproblemen. Het bot wordt zachter en de gebitselementen raken los te zitten.
De hoeveelheid biks is heel belangrijk!
De aanbevolen hoeveelheid biksvoer per dag is: 20 gram per kilogram lichaamsgewicht per dag.
Blindedarmkeutels, zijn klein, zacht en donker van kleur. Als het goed is zie je deze keutels niet. Ze worden gelijk opgegeten.
Indien het konijn teveel konijnenvoer (biks, korrels) krijgt, krijgt het dermate veel energie binnen dat het zijn eigen poep niet meer zal opeten! De caecumkeutels zitten dan aan de kont geplakt en er wordt ten onrechte gedacht aan een probleem met de ontlasting terwijl het een voedingsprobleem is. Lees bij het hoofdstuk voeding over de juiste hoeveelheid en het goede soort voer.
Als het konijn niet zijn blindedarmkeutels opeet kleven deze vast aan hun poep. Dit geeft een vieze poep.
Vaak wordt er gedacht dat er diarree aanwezig is, maar er is gewoon een voedingsprobleem doordat de eigenaar teveel konijnenvoer aan het konijn geeft. Daarbij is er het gevaar dat er vliegen kunnen komen die hun eitjes in deze poep leggen. Uit deze eitjes ontstaan maden en deze maden kunnen de huid aantasten.
Dit probleem is eenvoudig te voorkomen door de juiste hoeveelheid konijnenvoer te geven. Hiermee dwing je je konijn als het ware om de blindedarmkeutels op te eten.
Als een konijn teveel of zelfs onbeperkt konijnenvoer kan (of mag) eten wordt het veel te dik. Je konijn is te dik als de ribben niet meer te voelen zijn als je de borstwand navoelt. Ook heeft er zich dan een grote wam gevormd. De wam is een vetplooi tussen de kin en de borstingang.
3 soorten groenvoer per dag. Let op dat u niet teveel groenvoer in 1 keer aanbiedt en laat het konijn aan iedere groente wennen (geef maximaal 50-100 gram per kg lichaamsgewicht aan per dag). Ook zijn sommige soorten niet goed voor het konijn.
Een konijn mag geplukt gras hebben maar geef niet teveel als het konijn het nog niet gewend is.
Let op: Pluk geen gras op plaatsen waar wilde konijnen komen omdat dit gras besmet kan zijn met VHS!!!
Geef geen gemaaid gras, dit gaat namelijk erg snel achteruit in kwaliteit.
Fruit mag het konijn eten echter niet teveel omdat de suikers het konijn dik maken. Teveel fruit kan ook diarree geven.
Voldoende vers drinkwater. Geef liever geen snoepjes of knabbelstaafjes die in de dierenwinkel verkocht worden. Ze maken het konijn vaak dik. Geef ze liever wat groente of fruit om ze te verwennen.
Lik- en knaagstenen kunnen blaasproblemen, zoals blaasstenen, geven, geef deze daarom niet! Beter geef je takken van fruit- of wilgenbomen om op te knagen.
Vaak komt een eigenaar met de klacht dat het konijn rode of oranje urine heeft. Gelukkig is er dan vaak geen blaasontsteking, maar is de urine rood verkleurd door kleurstoffen in de voeding.
Konijnen zijn vruchtbaar vanaf 3-5 maanden oud. Een vrouwtje kan gedekt worden van zodra ze vruchtbaar is. Wij raden dan ook aan vanaf die leeftijd de mannetjes en vrouwtjes van elkaar te scheiden.
Als een konijn gedekt is duurt de dracht tussen de 29 en 33 dagen.
Het is aan te raden om vrouwelijke konijnen te laten steriliseren. U verkleint hiermee de kans dat uw konijn op latere leeftijd een baarmoedertumor krijgt. U kunt uw konijn vanaf de leeftijd van 6 maanden laten steriliseren.
Ook is het aan te raden om mannetjes te castreren: niet gecastreerde mannetjes kunnen namelijk agressief worden naar soortgenoten en/of naar de eigenaar. Ook kunnen zij gaan sproeien in huis.
Wat kunt U waarnemen als een konijn ziek is (Indien U een van deze symptomen waarneemt neem dan contact op met de praktijk):
Bij konijnen komt een akelige ziekte voor die zich voordoet met verschillende symptomen, zoals daar zijn:
Helaas zien we vaak abcessen bij konijnen. Het streven is om het abces in zijn geheel operatief te verwijderen. De pus in het abces is dik vloeibaar tot kaasachtig.
Door verkeerde voeding kunnen gebitsproblemen ontstaan die kaakabcessen kunnen veroorzaken.
Parasieten zoals mijten, vlooien en luizen kunnen jeuk, haaruitval en schilfering geven. Gebruik niet zomaar middelen die u bij de hond of kat zou gebruiken, want deze kunnen giftig zijn voor het konijn. Pas ook op vliegen in de buurt van uw konijn deze kunnen eitjes in de huid leggen en de larven die hieruit komen kunnen grote schade aanbrengen.
Er wordt wel eens een middel met de werkzame stof fipronil (= Frontline) voorgeschreven voor het konijn vloooien, teken of vachtmijten te bestrijden, maar: Gebruik nooit Frontline (van Merial). Dit kan dodelijk zijn voor het konijn!
Mocht uw konijn last van parasieten hebben dan is het van belang te beoordelen om welke parasiet het gaat. Hierna kan een gerichte behandeling met behulp van medicijnen worden gegeven.
Gebruik absoluut geen frontline bij het konijn om vlooien te bestrijden!
Wanneer de eieren uitkomen, kruipen de maden onder de huid en richten enorme schade aan. Om dit te voorkomen dient u iedere dag het konijn onder de staart te controleren of er geen ontlasting aan de vacht gekleefd zit. Controleer ook altijd of het hok schoon is.
Diarree oftewel afwijkend gevormde ontlasting wordt vaak veroorzaakt door voedingsproblemen. Er is dan geen sprake van echte diarree maar het zijn de keutels uit het caecum (de blindedarm) die niet opgegeten worden. Zie ook bovenaan bij het hoofdstuk "Diersoort" en "voeding".
Andere vormen van afwijkende ontlasting kunnen veroorzaakt worden door coccidiën of wormen.
Stille darm
We zien vaak bij konijnen dat ze een stilliggende darm hebben tgv pijn, stress of andere oorzaken. Er zijn dan geen of weinig keutels te zien en de eetlust is slecht. We noemen dit stille darm of paralytische ileus.
Een enkele keer zien we een konijn met gas in de maag of darmen. Vooral een overvulde met gasgevulde maag moet als spoedgeval beschouwd worden.
Wormen bij het konijn
Een worm die veel voorkomt bij het konijn is de Passalurus Ambiguus of pinworm. Deze zit vaak in de blinde darm en kan problemen zoals buikpijn en een stille darm veroorzaken.
